Maria, Reyna kan mga Eskoses

Para sa Reyna kan Inglatera asin Irelandya sa kasagsagi kan pamamahala ni Maria, hilingon an Maria I kan Inglatera. Para sa iba pan mga gamit, hilingon an Maria, Reyna kan mga Eskoses (klaripikasyon).

Mary Stuart
Pigsaladawang-kurit ni François Clouet, c. 1558–1560
Reyna kan Eskosya
Panahon kan Kapanyarihan	ika-14 nin Disyembre 1542 – ika-24 nin Hulyo 1567
Koronasyon	ika-9 nin Setyembre 1543
Suminunod ki	James V
Sinundan ni	James VI
Mga Rehente	James Hamilton, ika-2ng Earl kan Arran (1542–1554) Maria kan Guise (1554–1560)
Queen consort of France
Tenure	10 July 1559 – 5 December 1560
Iminundag	ika-8 nin Disyembre 1542[1] Palasyo nin Linlithgow, Kahadian kan Eskosya
Nagadan	8 Pebrero 1587(1587-02-08) (edad 44)[2] Kastilyo nin Fotheringhay, Kahadian kan Inglatera
Pigburol	30 July 1587 Katedral nin Peterborough 28 October 1612 Westminster Abbey
Spouse
Isyu	James VI asin I
Harong	Stuart
Amá	James V kan Eskosya
Iná	Maria kan Guise
Relihiyon	Katoliko Romano
Pirma

Si Maria, Reyna kan mga Eskoses (Ingles: Mary, Queen of Scots) (8 Disyembre 1542 – 8 Pebrero 1587), na nabibisto man bilang Mary Stuart (pigbabaybay man bilang Marie Steuart o Mary Stewart) o Maria I kan Eskosya (Ingles: Mary I of Scotland) iyo an namumunong reyna kan Eskosya poon kan ika-14 nin Disyembre 1542 sagkod ika-24 nin Hulyo 1567 sa konsorteng reyna kan Pransiya poon ika-10 nin Hulyo 1559 sagkod kan ika-5 nin Disyembre 1560.

Si Maria, an tanging nakaligtas na lehitimong aki ni Hading James V kan Eskosya, na anom na aldaw nang nagadan an saiyang ama asin inako siya sa trono. Piggugol niya an kadaklan sa saiyang pagkaaki sa Pransya mantang an Eskosya na pinasiyahan kan mga rehente, asin kadtong 1558, pinakasalan niya an Daupin kan Pransya na si Francis. Queen consort of France si Maria gikan sa saiyang pag-sangat kaidtong 1559 sagkod kan sa saiyang pagkagadan kadtong Disyembre 1560. Balo, nagbalik si Maria sa Eskosya, pag-abot sa Leith kaidtong ika-19 nin Agosto 1561. Apat na taon pagkatapos, pinakasalan niya ining kabangang-pinsan na si Henry Stuart, Kagurangnan Darnley, asin kadtong Hunyo 1566 nagkaigwa sinda nin sarong aki na lalaki, iyo ini si James.

Kadtong Pebrero 1567, naragba an iniistaran ni Darnley sa katangaan kan pagsabog, asin nadugangan na piggadan sa hardin. Si James Hepburn, ika-4 na Earl kan Bothwell, sa pangkagabsan, pigtutubudan na na-orkestra an pagkagadan ni Darnley, alagad pinatalingkas siya sa singil kadtong Abril 1567, asin kan masunod na bulan, pinakasalan niya si Maria. Kasunod kan sarong pag-aalsa laban sa mag-agom, nakulong si Maria sa Kastilyong Loch Leven. Kaidtong ika-24 nin Hulyo 1567, napiritan siyang magdukot bilang pabor sa sarong taong gulang na aki. Matapos an sarong dai matagumpay na pagtatangka tanganing mabawi an trono, nagdulag siya paduman sa habagatan na minamawot an proteksyon sa saiyang enot na pinsan na pigtaggal, si Reyna Elizabeth I kan Inglatera.

Pig-ako minsan ni Maria an trono ni Elizabeth bilang saiyang sadiri asin pigkokonsiderar na lehitimong soberano kan Inglatera nin kadakol na mga Katolikong Ingles, kabali an mga kapartisipante sa sarong rebelyon na bistado bilang pag-aalsa kan Amihanan. An pagbubunyag ki Maria bilang sarông banta, ipig-iba siya ni Elizabeth sa manlaenlaen na mga kastilyo asin mga manor na harong sa laog kan Inglatierra. Matapos an kagwalong asin kabangang taon na paglilikay, nadugangan si Maria na nagkasala nin nagplano tanganing gadanon si Elizabeth ka'dtong 1586, asin pigpugutan nin payo kan masunod na taon sa Kastilyo nin Fotheringhay.

1. ↑ Sinabi ni Obispo John Lesley na ipinangaki si Maria kadtong ika-7, alagad inangkin ni Maria asin John Knox an ika-8, na siyang aldaw nin kapistahan kan Immaculate Conception kan an Birheng Maria (Fraser 1994, p. 13; Wormald 1988, p. 11).
2. ↑ Mantang an naglipat an Europeong Katoliko sa Bagong Estilo na Gregoryanong Kalendaryo kadtong ika-1580, nagmantinir an Inglatierra asin Eskosya sa Gurang na Estilong kalendaryo ni Julian sagkod 1752. Sa artikulong ini, mga petsa bago an 1752, iyong nasa Gurang na Estilo, apwera na an mga taon na ipigpapalagay na magpoon sa ika-1 kan Enero kaysa sa Marso 25.